gorysz alzacki

Fot. Piotr Chmielewski

Nazwa polska: gorysz alzacki 

Nazwa łacińska: Peucedanum alsaticum L.

Rodzina: ApiaceaeUmbelliferae – selerowate, baldaszkowate

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN

Kategoria zagrożenia w Polsce: EN

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Roślina wieloletnia (hemikryptofit) dorastająca do 80 cm wysokości. Łodyga obła, dęta, górą bruzdkowana, silnie rozgałęziona, czasem czerwono nabiegła. Liście dolne długoogonkowe, 2-4-krotnie pierzaste, odcinki 1-go rzędu ogonkowe, ostatniego rzędu pierzasto nacinane, w dole klinowate, zakończone białawym ostrzem. Liście górne 1-2-krotnie pierzaste, o krótkich obłonionych pochwach. Baldachy liczne, 6-20 promieniowe. Pokrywy i pokrywki wielolistkowe, o listkach równowąskich, obłonionych. Kwiat rozkwitające od lipca do września, o płatkach korony żółtych, eliptycznych. Owoce, szerokoeliptyczne, ok 4 mm długie i 3 mm szerokie, silnie spłaszczone, skrzydlasto obrzeżone.

Siedlisko

Rośnie w suchych murawach, widnych zaroślach.

 

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek eurosyberyjski.

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

Gorysz alzacki występuje jedynie na Lubelszczyźnie we wschodniej części Wyżyny Lubelskiejoraz na Wyżynie Wołyńskiej. Rośnie w Dobrem koło Kazimierza Dolnego nad Wisłą, w Kątach i w Kornelówce koło Zamościa, w Wolwinowie koło Chełma, na Machnowskiej Górze oraz w Czumowie nad Bugiem.

 

Liczebność populacji

Populacje w Wolwinowie i w Kornelówce liczą kilka osobników, pozostałe są większe, liczą po kilkadziesiąt, a nawet kilkaset osobników.

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Goryszowi alzackiemu, podobnie jak wielu gatunkom murawowym, zagrażają zmiany zachodzące w jego siedliskach, zarastanie muraw na skutek braku użytkowania.

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

 

Źródła informacji

Informacja ustna od:

Piotr Chmielewski, Anna Cwener

Dane publikowane:

Zając M., Zając A. 2009. Elementy geograficzne rodzimej flory Polski – The geographical elements of native flora of Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ