zapłonka brunatna

Fot. Joanna Szkuat

Nazwa polska: zapłonka brunatna

Nazwa łacińska: Nonea pulla (L.) DC.

Rodzina: Boraginaceae –  ogórecznikowate, szorstkolistne

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: NT

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Szaro owłosiona roślina wieloletnia (hemikryptofit), dorastająca 25-50 cm wysokości, o łodydze obłej, w górnej części rozgałęzionej, gęsto ulistnionej. Liście ułożone skrętoległe, lancetowate, całobrzegie, dolne  zwężone w ogonek, środkowe i górne siedzące, obejmujące łodygę. Kwiaty zebrane w ulistnione skrętki, początkowo gęste, w czasie kwitnienia rozluźniające się. Kielich dzwonkowaty, w czasie owocowania powiększony i rozdęty. Korona czarno-purpurowa, lejkowata, 1-1,4 cm długa, ok. 1,5-2 razy dłuższa od kielicha, rurka biała długości kielicha, rąbek równy długości rurki, 6-8 mm średnicy. Rozłupki okrągławe, siateczkowato marszczone, czarne lub ciemnoszare. 

Siedlisko

Zapłonka brunatna rośnie w murawach kserotermicznych, w miejscach ciepłych i nasłonecznionych często na przydrożach, odłogach i w miejscach ruderalnych zasobnych w węglan wapnia.

 

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek eurosyberyjski.

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce zapłonka rośnie przede wszystkim w pasie Wyżyn Polskich. Na Lubelszczyźnie występuje na rozproszonych stanowiskach na Wyżynach Lubelskiej i Wołyńskiej oraz na Polesiu Wołyńskim.

 

Liczebność populacji

Zapłonka najczęściej występuje w mało licznych populacjach, po kilka lub kilkanaście osobników. Brak jednak dokładnych danych zasobności populacji na terenie całego województwa.

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Zagrożeniem dla zapłonki brunatnej jest zanik jej siedlisk, zarastanie muraw kserotermicznych, niekiedy zarastanie nieużytków przez gatunki inwazyjne zwłaszcza przez nawłoć.

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

Źródła informacji

Informacja ustna od:

Joanna Szkuat

Dane publikowane:

Zając M., Zając A. 2009. ElementygeograficznerodzimejfloryPolski – The geographical elements of native flora of Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ