brzoza niska

 

 

Fot. Wiaczesław Michalczuk

 

Nazwa polska: brzoza niska

Nazwa łacińska: Betula humilis Schrank

Rodzina: Betulaceae – brzozowate

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: NT

Kategoria zagrożenia w Polsce: EN

Kategoria zagrożenia na Świecie: LC

Ochrona prawna: ochrona ścisła

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Silnie rozgałęziający się, niski  krzew o pędach wznoszących się ku górze, osiągający wysokość do 0,5 do 2,5 m, rzadko do 3 m. Kora przybiera brunatnoczerwony kolor. Młode pędy są omszone i pokryte licznymi gruczołami żywicznymi. Liście ustawione skrętolegle, zmienne w kształcie i wielkości. Blaszka liściowa  przeważnie okrągławojajowata o długości 2-3 cm i szerokości 0,5–2,5 cm, nierównomiernie ząbkowana. Roślina jednopienna – na jednej roślinie występują zarówno kwiaty męskie, jak i żeńskie. Rozdzielnopłciowe kwiaty zebrane są w kotki. Kotki męskie zwisające o długości do 3 cm, kotki żeńskie wzniesione, mają długość 0,8–1,5 cm.

Owoc to orzeszek ze skrzydełkami, początkowo zielony, potem brązowy. Kwitnie w maju.

Siedlisko

Roślina umiarkowanie świałolubna. Występuje na glebach mokrych, mezo- do eu-troficznych, o odczynie obojętnym. Rośnie na torfowiskach przejściowych i niskich. Przeważnie tworzy skupiska.

 

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w środkowej i wschodniej Europie (od Niemiec i Szwajcarii na wschód po wschodnią Syberię) oraz w północnej Azji (od Kazachstanu, Mongolii i Korei na północ).

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce występuje w północnej i wschodniej części kraju. Na terenie naszego kraju osiąga południową granicę zwartego zasięgu.

Na Lubelszczyźnie w przeszłości była podawana z ok. 170 stanowisk, znajdujących się głównie na Pojezierzu Łęczyńsko-Włodawskim, w dolinie rzek Tyśmienicy i Białki, Polesiu Wołyńskim, Wyżynie Lubelskiej i Zachodniowołyńskiej oraz na Roztoczu. Obecnie wiele z nich należy uznać za nieistniejące. 

 

Liczebność populacji

Populacje są zróżnicowane pod względem liczby osobników. Mogą liczyć od kilku do kilku tysięcy osobników.

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Zagrożona z powodu osuszania (naturalnego i antropogenicznego) torfowisk i podmokłych łąk, na których występuje. Kolejną przyczyną jest sukcesja zarośli i lasu na torfowiska i łąki.

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

 

Źródła informacji

Dane publikowane:

Leokadia Witkowska-Żuk. 2008, 2012, Atlas roślinności lasów. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.

Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, IOP PAN Kraków