Nazwa polska: gółka długoostrogowa
Nazwa łacińska: Gymnadenia conopsea (L.) R. Br.
Rodzina: Orchidaceae – storczykowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: VU
Kategoria zagrożenia w Polsce: NT
Ochrona prawna: ochrona ścisła
 |
Morfologia i biologia Bylina wysokości 20-60 cm z palczasto podzieloną bulwą. Łodyga czerwono nabiegła na wysokości kwiatostanu. Liście wąskie, siedzące, zwężające się ku górze. Kwiatostan wielokwiatowy, walcowaty. Kwiaty różowe, bladoróżowe do białych, niemal bezwonne, wyrastające w kątach przysadek. Ostroga długa, łukowato odgięta w dół. Kwitnienie w lipcu, rzadziej już pod koniec czerwca. Gatunek zapylany przez motyle dzienne i nocne. Owocem jest torebka (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006). |
|
Siedlisko W województwie lubelskim gatunek spotykany w nawapiennych murawach i zaroślach oraz, rzadziej – w ciepłolubnych dąbrowach.
Rozmieszczenie geograficzne Roślina o eurazjatyckim typie zasięgu (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006).
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie W Polsce gatunek wykazywany z rozproszonych stanowisk na terenie całego kraju, najliczniej w pasie wyżyn. W województwie lubelskim gółkę podawano z kilkunastu stanowisk, z których po 2015 roku potwierdzono 7 zlokalizowanych na terenie Działów Grabowieckich, Padołu Zamojskiego, Roztocza Środkowego i Grzędy Sokalskiej. Gatunek wyginął w rezerwacie “Łabunie”, nie odnaleziono go również w rezerwacie “Żmudź”, w użytku ekologicznym “Brodzka Góra” jest bliski wyginięcia, a niewielkie stanowisko w Tarnawatce zostało zaorane i przekształcone w pole uprawne.
Liczebność populacji Najobfitsze populacje w Kątach k. Zamościa i Zwiartowie liczą po kilkaset osobników. Na pozostałych notuje się po kilka, kilkanaście roślin.
Zagrożenia i wskazania ochronne Najobfitsze populacje są chronione w formie obszarów sieci Natura 2000, jednak brak użytkowania może w niedługim czasie przyczynić się do pogorszenia warunków siedliskowych w wyniku sukcesji naturalnej. Populacje w Zwiartowie i Leśniowicach zasługują na objęcie ochroną w formie użytków ekologicznych.
|
 |
Źródła informacji
Informacje ustne od:
Anna Cwener,
Wiaczesław Michalczuk
Marek Lach
Dane publikowane
Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z. 2006. Flora Polski. Rośliny Chronione. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa.
Mitka J. 2008. Aconitum moldavicum Hacq. (Ranunculaceae) and its hybrids in the Carpathians and adjacent areas. Roczn. Bieszczadzkie 16: 233-252.
Mitka J. 2014. Tojad mołdawski Aconitum moldavicum Hacq. (W:) Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków, s. 159-161.
Zając M., Zając A. 2009. Elementy geograficzne rodzimej flory Polski. Nakł. Prac. Chorologii Komputerowej Inst. Botaniki UJ, Kraków.
