róża francuska

Morfologia i biologia

Niewielki krzew, 30-100 cm wysoki, z długimi rozłogami. Pędy cienkie, wyprostowane, wraz z liśćmi pokryte igiełkowatymi i szczecinkowatymi kolcami, czasem z gruczołkami na szczycie. Liście niekiedy zimozielone, 5-7 listkowe. Listki duże, eliptyczne, skórzaste, z wierzchu ciemnozielone, połyskujące, spodem jaśniejsze, szarawe, z wyraźną siateczką nerwów. Kwiaty pojedynczo lub po kilka, duże, do 8 cm średnicy. Płatki różowe lub białoróżowe. Szyjki słupków owłosione, tworzące bukiecik. Szypułki kwiatowe długie ogruczolone, niekiedy z kolcami. Owoce jajowate, przeważnie u nasady szczeciniasto gruczołowate, ciemnoczerwone. Kwitnie w czerwcu i lipcu.

Siedlisko

Róża galicyjska występuje w miejscach ciepłych i słonecznych na podłożu wapiennym. Rośnie w murawach, widnych zaroślach, skrajach lasów, na miedzach, a nawet odłogach i przydrożach. Związana jest przede wszystkim z murawami kserotermicznymi z klasy Festuco-Brometea, a także z ciepłymi zaroślami z rzędu Prunetalia i Quercetalia-pubescentis.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w środkowej, południowej i południowo-wschodniej Europie oraz w obszarze Morza Czarnego od Krymu po północną Turcję. W Polsce osiąga północną granicę swego zasięgu (Zieliński 2014). Należy do (południowo) eropejsko umiarkowanego-północno śródziemnomorskiego elementu geograficznego (Zając, Zając 2009).

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

Występuje głównie na południu Polski, na Śląsku, Wyżynach Małopolskiej, Lubelskiej i Wołyńskiej oraz w Kotlinie Sandomierskiej. Na Lubelszczyźnie róża francuska podawana była z 27 stanowisk z okolic Chełma, Zamościa, Tomaszowa Lubelskiego, Puław i Lublina (Browicz 1962, Zając, Zając 2001). Obecność tego gatunku potwierdzono na zaledwie dwóch z podawanych wcześniej stanowisk w Guzówce i w Wychodach. Ponadto odnaleziono 5 nowych miejsc występowania Rosa gallica. Obecnie gatunek ten na Lubelszczyźnie występuje na 7 stanowiskach: w Guzówce k. Wysokiego, w Wychodach (przedłużenie skarp znanych jako Kąty II oraz na odłogu i miedzach), w Niedzieliskach, w Rudzie Wołoskiej, Justynówce i na Machnowskiej Górze oraz w Wolicy Uchańskiej (Chmielewski P., Cwener A 2018 – inf. ustna)

Liczebność populacji

Najliczniejsza jest populacja w Wolicy Uchańskiej, zajmuje ok. 1 ara, i jej liczebność można szacować na 1000 pędów, podobnej wielkości jest populacja w Wychodach, mniejsze bo kilkumetrowe powierzchnie i mniej liczne są populacje na Machnowskiej Górze i w Justynówce,  w Niedzieliskach, Guzówce i w Rudzie Wołoskiej obserwowano po kilkanaście pędów róży galicyjskiej.

Zagrożenia i wskazania ochronne

Róża francuska jest gatunkiem światłolubnym ustępuje w warunkach zbyt dużego zacienienia. Głównym zagrożeniem dla tego gatunku jest sukcesja naturalna powodująca nadmierną bujność muraw i wkraczanie w nie drzew i krzewów. Kolejnym zagrożeniem jest niszczenie jej siedlisk: zaorywanie nieużytków, miedz oraz stosowanie herbicydów. W celu zachowania gatunku należy monitorować jego stanowiska i w razie konieczności podejmować zabiegi ochrony czynnej hamujące sukcesję naturalną.