sasanka otwarta (dzwonkowata)

Nazwa polska: sasanka otwarta

Nazwa łacińska: Pulsatilla patens(L.) Mill.

Rodzina: Ranunculaceae – jaskrowate

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: RE

Kategoria zagrożenia w Polsce: EN

Dyrektywa siedliskowa: tak, zał. II

Konwencja berneńska: tak

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Bylina o grubym kłączu dorastająca  7-20 cm wysokości. Cała roślina srebrzyście owłosiona.  Liście odziomkowe o półkolistej blaszce, dłoniasto 3-sieczne z 2-3-dzielnymi odcinkami, rozwijają się później niż pęd kwiatowy. Pod kwiatem trzy siedzące listki podzielone na równowąskie łatki. Łodyga zwieńczona jednym, dużym kwiatem barwy fioletowoniebieskiej o szeroko rozwartych działkach. Kwitnie w marcu i kwietniu. Nasiona dojrzewają późną wiosną i latem (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006).

Siedlisko

Sasanka otwarta rośnie w widnych borach, zaroślach, w suchych murawach. preferuje miejsca słoneczne, ciepłe o glebach suchych, piaszczystych, ubogich i silnie kwaśnych. Jest gatunkiem wyróżniającym zespołu Peucedano-Pinetum.

 

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek spotykany w środkowej i wschodniej Europie (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006).

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce gatunek spotykany głównie w północno-wschodniej części kraju. Poza tym na zanikających stanowiskach Wyżyny Kieleckiej i Kotliny Sandomierskiej (Pawlikowski, Wójtowicz 2014). Na Lubelszczyźnie występował na rozproszonych stanowiskach niemal w całym województwie. Ostatnie obserwowane stanowisko znajdowało się na wydmach w sąsiedztwie rezerwatu “Wieprzec” koło Zamościa.

 

Liczebność populacji

Populacja koło rezerwatu “Wieprzec” liczyła kilkadziesiąt kęp sasanki.

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Głównym zagrożeniem dla sasanki otwartej jest niszczenie jej siedlisk (np. zaorywanie muraw),  zmiany prowadzące do zacienienia jej stanowisk (np. sukcesja) oraz wykopywanie roślin do ogródków przydomowych.  Populacja koło Zamościa została zniszczona w wyniku wykopania wszystkich osobników sasanki w latach 90. XX wieku.

 

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

Źródła informacji

Informacje ustne od:

Paweł Marczakowski

Wiesław Lipiec

Adam Rapa

 

Dane publikowane

Pawlikowski P., Wójtowicz W. 2014. Sasanka otwarta Pulsatilla patens (W:) Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków, s. 186-188.

Piękoś-Mirkowa  H., Mirek Z. 2006. Flora Polski. Rośliny Chronione. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa.