Nazwa polska: zaraza piaskowa
Nazwa łacińska: Orobanche arenaria BORKH./ Phelipanche arenaria (BORKH.) POMEL
Rodzina: Orobancheceae – Zarazowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: CR
Kategoria zagrożenia w Polsce: PCZL – CR, PCZKR – CR
Ochrona prawna: ochrona częściowa
 |
Morfologia i biologia Bylina wysokości 8-30 cm o pojedynczej (bardzo rzadko rozgałęzionej) łodydze o ubarwieniu żółtawym. Kwiatostan walcowaty, średnio gęsty. Kwiaty fioletowoniebieskie do bladoróżowych, wyrastające w kątach przysadek, z 2 podkwiatkami. Znamię białe. Zaraza piaskowa kwitnie w lipcu. Jest gatunkiem owadopylnym. Pasożytuje na bylicy polnej Artemisia campestris (gatunek ten jest też żywicielem zarazy błękitnawej Orobanche coerulescens i zarazy czeskiej Orobanche bohemica) (Piwowarczyk 2014). |
Siedlisko
Na Lubelszczyźnie rośnie w zbiorowisku przejściowym pomiędzy nawapienną murawą ze związku Festuco-Brometea a murawą napiaskową ze związku Koelerion glaucae (Piwowarczyk 2014).
Rozmieszczenie geograficzne
Zaraza piaskowa zaliczana jest do elementu submediterrańsko-europejsko-zachodnioazjatyckiego (Rothmaler 2002). Jej polskie stanowiska są jednymi z najbardziej wysuniętymi na północ (Piwowarczyk 2014).
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie
W Polsce występuje na nielicznych stanowiskach na Dolnym Śląsku, w Niecce Nidziańskiej, Wyżynie Sandomierskiej, Wyżynie Częstochowskiej oraz w Małopolskim Przełomie Wisły. W województwie lubelskim potwierdzono jedno stanowisko koło Męćmierza (Piwowarczyk i in. 2011, Piwowarczyk 2014).
.
Liczebność populacji
Na stanowisku występują duże wahania w liczebności pędów zarazy piaskowej. W 2009 roku obserwowano tu ponad 100 pędów. W ostatnich latach obserwuje się po kilka-kilkanaście pędów zarazy piaskowej w 2 skupiskach oddalonych od siebie o ok. 150 m.
Zagrożenia i wskazania ochronne
Stanowisko zostało w ostatnich latach częściowo zaorane co przyczyniło się do znacznego spadku liczebności zarazy. Od północy na płat murawy wkraczają gęste zarośla tarniny. Stanowisko pilnie wymaga ochrony czynnej i obszarowej.
Źródła informacji
Dane publikowane
Piwowarczyk R., Chmielewski P., Cwener A. 2011. The distribution and habitat requirements of the genus Orobanche L. (Orobanchaceae) in SE Poland. Acta Soc. Bot. Pol. 80 (1), Wrocław, s. 37-48.
Piwowarczyk R. 2014. Zaraza piaskowa Orobanche arenaria Borkh. (W:) Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków, s. 464-466.
Rothmaler W. 2002. Exkursionflora für die Gebiete der DDR und die BRD. Bd. 2. Gefässpflanzen, Bd. 4. Kritischer Band. Volk u. Volkseigener Verl., Berlin.
