czosnek siatkowaty

Fot. Piotr Chmielewski

Nazwa polska: czosnek siatkowaty          

Nazwa łacińska: Allium victorialis L.

Rodzina: Amaryllidaceae – Amarylkowate

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: VU

Kategoria zagrożenia w Polsce: PCZL – NT

Kategoria zagrożenia w Europie: LC

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Bylina wysokości do 80 cm. Kwiaty biało-zielonkawe zebrane w kulisty kwiatostan. Liście podłużnie eliptyczne wydzielające silny zapach. Kwitnie w czerwcu. Gatunek owadopylny. Rozmnaża się przez nasiona i podział cebul (Szafer i in. 1986).

Siedlisko

Na Lubelszczyźnie rośnie przede wszystkim w żyznych buczynach, grądach lub borach jodłowych (rzadziej w borach sosnowych) w miejscach wilgotnych.

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek górski rosnący głównie w południowej i środkowej Europie od Pirenejów po Bałkany (Herden i in. 2016). Reprezentuje element holarktyczny (Zając, Zając 2009).

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce głownie w Karpatach i na Pogórzu. W województwie lubelskim znany ze stanowisk na Roztoczu (kilkanaście mikropopulacji w Roztoczańskim Parku Narodowym i jego otulinie, okolice Bełżca) i Wyżynie Wołyńskiej (rezerwat przyrody “Las Lipowy w Uroczysku Bukowiec”). Stanowiska na Równinie Biłgorajskiej (Park Krajobrazowy “Lasy Janowskie”), podawane jeszcze z lat 90. XX wieku (Fijałkowski 1997), najprawdopodobniej już nie istnieją.

Liczebność populacji

Na poszczególnych stanowiskach nierzadko tworzy duże skupiska liczące ponad 500 osobników. W suche lata obserwowany wyraźny spadek liczebności czosnku na stanowiskach.

Zagrożenia i wskazania ochronne

Gatunkowi zagrażają zmiany w składzie drzewostanów oraz osuszanie siedlisk leśnych. Większość populacji objęta ochroną. Populacje koło Bełżca wymagają ochrony powierzchniowej przynajmniej w formie użytku ekologicznego. W Parku Krajobrazowym “Lasy Janowskie” zwracano uwagę na niekorzystne warunki świetlne na stanowiskach czosnku. Prawdopodobnie ten czynnik przyczynił się do zaniku gatunku na tym terenie.

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

 

Źródła informacji

Informacje ustne od:

Anna Cwener

Robert Cymbała

Tomasz Kotowicz

Bogusław Radliński

Krzysztof Wawer

 

Dane publikowane

Fijałkowski D. 1997. Szata roślinna Parku Krajobrazowego “Lasy Janowskie”. Wyd.UMCS, Lublin.

Herden T., Hanelt P. & Friesen N. 2016. Phylogeny of Allium L. subgenus Anguinum (G. Don. ex W. D. J. Koch) N. Friesen (Amaryllidaceae). – Molecular Phylogenetics and Evolution 95: 79–93.

Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. 1986. Rośliny Polskie. PWN, Warszawa.

Zając M. & Zając A. 2009. Elementy geograficzne rodzimej flory Polski. s. 94. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.