Nazwa polska: czosnek niedźwiedzi
Nazwa łacińska: Allium ursinum L.
Rodzina: Alliaceae– czosnkowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN
Ochrona prawna: ochrona częściowa
 |
Morfologia i biologia Bylina osiągająca wysokość 15–50 cm. Rośnie w płatach, czasami tworzy duże, zwarte łany. Organ podziemny, to cebula. Jest ona wąska, długa na 2–6 cm. Powstała z nasad ogonków liściowych. U silnie rosnących roślin powstają czasem w ciągu sezonu dwie cebule. Liście odziomkowe, zazwyczaj dwa, czasem trzy lub jeden. Blaszka kształtu eliptyczno-lancetowatego, zaostrzoną na końcu i zbiegającą u nasady, długa na ok. 25 cm, szeroka na 2–6 cm, płaską, cienką, o soczyście zielonej barwie. Ogonki są znacznie krótsze. Pęd kwiatowy jest bezlistny. Kwiatostan to luźny baldach. Białe kwiaty wyrastają na dłuższych od nich szypułkach. Owoc w kształcie torebki z ciemnymi nasionkami. Kwitnie w maju. |
Siedlisko
Gatunek najczęściej występuje świeżych i wilgotnych lasach liściastych: buczynach i grądach, na wilgotnych glebach. Regionalnie można go też spotkać w nadrzecznej olszynie górskiej.
Rozmieszczenie geograficzne
Występuje na terenie Europy, na wschodzie po Ural i Kaukaz.
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie
Gatunek jest znacznie częstszy na południu naszego kraju niż na północy. Liczne stanowiska na obszarze gór (Karpat i Sudetów) i przedgórzy oraz regionów przyległych. W pozostałej części kraju rzadszy, ale stanowiska rozmieszczone na całym obszarze Polski, nieco liczniejszy na północy.
Na Lubelszczyźnie występuje na Roztoczu. Oderwane stanowisko było podawane z okolic Kazimierza Dolnego. Zostało ono potwierdzone, z tym że są wątpliwości czy nie jest ono antropogeniczne.
Liczebność populacji
Występuje łanowo, tworząc w runie leśnym zwarte kobierce liczące kilkaset do kilku tysięcy osobników. Jednak w ostatnich dziesięcioleciach obserwuje się spadek liczby stanowisk i zmniejszenie populacji. Populacja w okolicy Kazimierza Dolnego liczy zaledwie kilkanaście kęp czosnku.
Zagrożenia i wskazania ochronne
Za główne zagrożenia dla gatunku uznawane są: nieprawidłowa gospodarka leśna – przebudowa lasów mieszanych na monokulturowe lasy iglaste oraz niszczenie jego siedlisk w lasach łęgowych podczas regulacji rzek.
Źródła informacji
Informacje ustne:
Marzena Puzio
Dane publikowane:
Zając A., Zając. M. (eds.). 2001. Distribution Atlas of vascular plants in Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Leokadia Witkowska-Żuk. 2008, 2012, Atlas roślinności lasów. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.
