konitrut błotny

Nazwa polska: konitrut błotny

Nazwa łacińska: Gratiola officinalis L.

Rodzina: Plantaginaceae – babkowate 

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN

Kategoria zagrożenia w Polsce: VU

Ochrona prawna: ochrona częściowa

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Bylina o szarobrązowych, rozgałęzionych płożących się kłączach i wzniesionych łodygach, dołem szarofioletowo nabiegłych, do 40 cm wysokich. Liście nakrzyżległe, lancetowate, całobrzegie albo rzadko ząbkowane, trójnerwowe, obejmujące łodygę, gruczołowato punktowane. Kwiaty pojedynczo w kątach liści, na długich szypułkach, jednak krótszych od liści je wspierających. Kielich 5 dzielny, korona dwuwargowa, do 2 cm długa, biała, czerwono nabiegła, o rurce w środku żółtej, górą brunatnej, owłosionej. Warga górna niepodzielona lub dwupłatkowa, dolna o 3 płaskich łatkach. Owoc to kulista torebka zaostrzona na szczycie.

Siedlisko

Konitrut rośnie na wilgotnych łąkach, bagnach, brzegach rowów i zbiorników wodnych. Preferuje gleby wapienne. Jest gatunkiem charakterystycznym związku Cnidion dubi.

 

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek eurosyberyjsko-śródziemnomorsko-irano-turański, występuje w Europie południowej, środkowej i wschodniej, przez Kaukaz po Azję Centralną.

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce spotykany na terenie całego kraju, głównie w dolinach Odry, Warty, Bugu i Wisły. Na Lubelszczyźnie podawany przede wszystkim z doliny Bugu i Wieprza.

 

Liczebność populacji

Konitrut występuje najczęściej niezbyt licznie.

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Konitrut błotny jest zagrożony na skutek osuszania terenów podmokłych oraz sukcesji na nieużytkowanych łąkach i mokradłach pogarszającej warunki świetlne. W celu zachowania gatunku należy utrzymać odpowiednie warunki wodne i ekstensywne użytkowanie łąk w dolinach rzek.

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

Źródła informacji

Dane publikowane:

Zając M., Zając A. 2009. Elementy geograficzne rodzimej flory Polski – The geographical elements of native flora of Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ