przenęt purpurowy

Nazwa polska: przenęt purpurowy

Nazwa łacińska: Prenanthes purpurea L.

Rodzina: Asteraceae – astrowate

 

Status i ochrona prawna: 

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: RE

Ochrona prawna: nie

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Wieloletnia roślina zielna, osiągająca wysokość do 120 cm. Łodyga jest pojedyncza obła, naga, lub tylko słabo owłosiona. W górnej części rozgałęziająca się. Liście zróznicowane. Dolne podłużniejajowate z szerokimi zatokowatymi wycięciami i nasadą zbiegającą w krótki ogonek. Środkowe i górne lancetowate lub podługowate o brzegach nieznacznie wyciętych lub piłkowanych, siedzące z sercowatymi nasadami okalającymi łodygę. Wszystkie liście cienkie, nagie, na dolnej stronie sinozielone. Kwiatostan zebrany w luźną wiechę. Kwiaty purpurowofioletowe, zebrane w długie, walcowate, zwisające na długich szypułkach koszyczki o średnicy  do 1 cm. Kwitnie od lipca do sierpnia.

Siedlisko

Rośnie w półcieniu na glebach świeżych, mezotroficznych, o odczynie umiarkowanym. Występuje w jaworzynach, lasach bukowych, karpackim borze mieszanym, zaroślach kosodrzewiny, na porębach i brzegach potoków. Jest gatunkiem wskaźnikowym starych lasów. Jest gatunkiem charakterystycznym lasów ze związki Fagion sylvaticae.

 

Rozmieszczenie geograficzne 

Gatunek środkowoeuropejski, górski. Występuje w Europie od Hiszpanii po Polskę i Ukrainę oraz na Kaukazie i w Azji Mniejszej.

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce występuje w Karpatach i Sudetach oraz na ich przedgórzu, w Kotlinie Sandomierskiej, na Nizinie Śląskiej, sporadycznie na wyżynach południowej Polski. Na Lubelszczyźnie podawany z pojedynczych stanowisk na Roztoczu.

 

Liczebność populacji 

Gatunek uznany za wymarły na Lubelszczyźnie.

 

Przyczyny wyginięcia

Przenęt purpurowy jest gatunkiem górskim i na Lubelszczyźnie występował na granicy zasięgu. Wyginął z powodu braku optymalnych warunków do jego rozwoju.

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

Źródła informacji

Dane publikowane:

Leokadia Witkowska-Żuk. 2008, 2012, Atlas roślinności lasów. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa.