Nazwa polska: buławnik czerwony
Nazwa łacińska: Cephalanthera rubra (L.) RICH.
Rodzina: Orchidaceae- storczykowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN
Kategoria zagrożenia w Polsce: VU
Ochrona prawna: ochrona ścisła
 |
Morfologia i biologia Bylina wysokości do 70 cm. Kłącze pełzające z długimi korzeniami. Łodyga górą omszona ze skrętolegle ułożonymi liśćmi, dołem purpurowo nabiegła. Najniższe liście łuskowate, wyższe lancetowate. Kwiaty ciemnoróżowe, szeroko rozchylone. Kwiatostan wydłużony, luźny, zbudowany z 3-15 kwiatów. Warżka 2-członowa. Owocem jest beczułkowata torebka. Gatunek owadopylny, rozmnażający się wegetatywnie lub generatywnie. U niektórych osobników zanik chlorofilu i redukcja liści (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006). |
|
Siedlisko Na Lubelszczyźnie rośnie przede wszystkim w widnych grądach i dąbrowach świetlistych Potentillo albae-Quercetum. Czasami wkracza na tereny antropogeniczne (pobocza szos, plantacje drzew). Preferuje gleby obfite w węglan wapnia.
Rozmieszczenie geograficzne Gatunek europejski, reprezentujący element śródziemnomorsko-środkowoeuropejski (Zając, Zając 2009). Występuje w niemal całej Europie oraz Azji Mniejszej i Afryce (Meusel i in. 1965).
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie W Polsce występuje w rozproszeniu na terenie całego kraju. Większe zgrupowanie stanowisk tylko w centralnej części południowych wyżyn. W województwie lubelskim podawany z Małopolskiego Przełomu Wisły (Kucharczyk 2001), Polesia i Roztocza (Fijałkowski 1994-1995; Hereźniak, Bernacki 2014). W ostatnich latach potwierdzony na Roztoczu (kilka populacji w Roztoczańskim Parku Narodowym i jego otulinie) i na Wyżynie Lubelskiej nieopodal Dębowca oraz w Poleskim Parku Narodowym. Populacje wykazane z rejonu Kazimierza Dolnego wymagają weryfikacji.
Liczebność populacji Na poszczególnych stanowiskach zwykle nieliczny (kilka-kilkanaście pędów). Na najliczniejszej populacji w RPN zaobserwowano kilkadziesiąt roślin.
Zagrożenia i wskazania ochronne Gatunek zagrożony przez zmiany w drzewostanach (grądowienie dąbrów świetlistych). Liczne populacje wymagają ochrony czynnej. Populacje z dąbrów świetlistych otuliny RPN zasługują na pilną ochronę rezerwatową/poszerzenie granic Parku z uwagi na bogactwo florystyczne. |
 |
Źródła informacji
Informacje ustne od:
Anna Cwener
Bogusław Radliński
Dane publikowane
Fijałkowski D. 1994-1995. Flora roślin naczyniowych Lubelszczyzny. T. 1, 2. Lubelskie Tow. Nauk., Lublin.
Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z. 2006. Flora Polski. Rośliny Chronione. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa.
Zając M., Zając A. 2009. Elementy geograficzne rodzimej flory Polski. Nakł. Prac. Chorologii Komputerowej Inst. Botaniki UJ, Kraków.
Meusel H., Jäger E., Weinert E. 1965. Vergleichende chorologie der Zentraleuropäischen Flora. Bd. I. II. G. Fischer Verl., Jena.
Hereźniak J., Bernacki L. 2014. Buławnik czerwony Cephalanthera rubra (L.) Rich. (W:) Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków, s. 746-749.
Kucharczyk M. 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in the Middle Vistula River Valley. Wyd. UMCS, Lublin, s. 98.
