buławnik mieczolistny

Fot. Piotr Chmielewski

Nazwa polska: buławnik mieczolistny

Nazwa łacińska: Cephalanthera longifolia (L.) FRITSCH

Rodzina: Orchidaceae- storczykowate

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN

Kategoria zagrożenia w Polsce: VU

Kategoria zagrożenia w Europie: LC

Ochrona prawna: ochrona ścisła

Rys. Marta Sapko
 Morfologia i biologia

Bylina wysokości do 60-70 cm o poziomym, silnie ukorzenionym kłączu. Łodyga gęsto ulistniona. Liście długości do 15 cm lancetowate, zaostrzone, obejmujące łodygę. Kwiatostan luźny. Kwiaty w liczbie do 15 śnieżnobiałe, lekko rozchylone. Warżka trójkątna, żółto omszona. Owocem jest torebka. Gatunek rozmnaża się generatywnie przez nasiona lub wegetatywnie. Kwitnie na przełomie maja i czerwca (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006), zapylany jest przez owady. Potrafi tworzyć mieszańce z pozostałymi przedstawicielami swojego rodzaju. Czasami wytwarza formy pozbawione chlorofilu z mniej lub bardziej zredukowanymi liśćmi.

Siedlisko

Na Lubelszczyźnie rośnie przede wszystkim w widnych partiach  lasów nawiązujących do buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum. Rzadziej spotykany na siedliskach antropogenicznych (przydroża, nasadzenia leśne). Preferuje gleby mineralno-próchniczne.

 

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek rozpowszechniony w Europie z wyjątkiem jej najbardziej wysuniętych na północ regionów. Na wschodzie sięga po Himalaje. Obecny też w północnej Afryce (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006).

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce spotykany głównie w południowej części kraju (Sudety, Karpaty, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska) (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006). Na Lubelszczyźnie spotykany rzadko, przeważnie na Roztoczu (Roztoczański Park Narodowy i jego otulina, okolice Siedlisk w gm. Lubycza Królewska). Izolowana populacja na Równinie Łęczyńsko-Włodawskiej koło Sosnowicy.

 

Liczebność populacji

Na stanowisku koło Sosnowicy obserwowano ok. 100 osobników w luźnym drzewostanie iglastym. Pozostałe populacje małe, złożone z najwyżej kilkudziesięciu roślin.

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Gatunek zagrożony przede wszystkim przez zmiany siedliskowe (przebudowa drzewostanów). Większość Roztoczańskich populacji zabezpiecza Roztoczański Park Narodowy. Należy rozważyć ochronę populacji koło Sosnowicy w formie użytku ekologicznego. Stanowisko niedaleko Białego Słupa k. Zwierzyńca, znajdujące się w pasie drogowym, jest potencjalnie zagrożone przez prace ziemne.

 

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

Źródła informacji

Wiaczesław Michalczuk

Dariusz Piasecki

Bogusław Radliński

 

Dane publikowane

Piękoś-Mirkowa  H., Mirek Z. 2006. Flora Polski. Rośliny Chronione. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa.