Nazwa polska: czosnek kulisty
Nazwa łacińska: Allium rotundum L.
Rodzina: Amaryllidaceae – Amarylkowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: CR
Kategoria zagrożenia w Polsce: PCZL – CR, PCZKR – CR
Morfologia i biologia Bylina wysokości 40-100 cm o jajowatej cebuli szerokości do 1 cm. Kwiaty purpurowe zebrane w kulisty, gęsty kwiatostan. Rozmnaża się przez cebulki potomne i przez nasiona. W poszczególnych latach duże wahania w liczebności pędów kwiatowych (Zając, Zając, Binkiewicz 2014). Kwitnie w czerwcu. |
Siedlisko Na Lubelszczyźnie rośnie przede wszystkim w nawapiennych zbiorowiskach roślinności segetalnej z dużym udziałem gatunków klasy Festuco-Brometea wykształconych na ugorach oraz na przydrożach.
Rozmieszczenie geograficzne Gatunek reprezentujący element pontohirkańsko-środkowoeuropejski. Jego zasięg występowania obejmuje południowe Niemcy, Austrię, kraje północnej części Półwyspu Bałkańskiego, wybrzeża Morza Czarnego, Anatolię i Kaukaz. W Polsce jest archeofitem (Zając, Zając, Binkiewicz 2014).
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie W Polsce gatunek spotykany na nielicznych stanowiskach w Niecce Nidziańskiej i na Wyżynie Miechowskiej. Podawany także z Roztocza i Polesia Wołyńskiego (Zając, Zając, Binkiewicz 2014). Na Lubelszczyźnie potwierdzono jego występowanie w granicach Chełma oraz odkryto kolejne 2 stanowiska w Małopolskim Przełomie Wisły (Podgórz) i na pograniczu Roztocza i Małego Polesia (Chodywańce).
Liczebność populacji Na stanowisku koło Podgórza obserwowany w skupisku o powierzchni ok 3 m² liczącym 200-250 pędów. W graniach Chełma obserwowano ok. 40 pędów, natomiast koło wsi Chodywańce obserwowano kilkanaście pędów w 2 skupieniach oddalonych od siebie o ok. 200 m.
Zagrożenia i wskazania ochronne Najbogatsze populacje zasługują na ochronę w formie użytków ekologicznych. Na uwagę zasługuje zwłaszcza populacja chełmska stanowiąca osobliwe refugium roślinności kserotermicznej i mezokserotermicznej na terenie silnie zurbanizowanym. Populacja koło Chomęcisk jest narażona na zniszczenie w wyniku prac ziemnych, ponieważ znajduje się w całości w pasie drogowym. Nasiona z tej populacji zostały zabezpieczone podczas realizacji projektu prowadzonego przez Radę Ogrodów Botanicznych i Arboretów w Polsce pt. “Ocena stanu populacji oraz ochrona ex situ wybranych dziko rosnących gatunków roślin rzadkich i zagrożonych na terenie Polski” w latach 2013-2014. Należy rozważyć introdukcję tego gatunku oraz innych zagrożonych roślin spod Chodywaniec w pobliskim rezerwacie Machnowska Góra. |
Źródła informacji
Informacje od:
Mykhaylo Chernetskyy
Tadeusz Suski
Dane publikowane
Zając M., Zając A., Binkiewicz B. 2014. Czosnek kulisty Allium rotundum L. (W:) Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków, s. 600-601.