czyściec kosmaty

Fot. Piotr Chmielewski

Nazwa polska: czyściec kosmaty

Nazwa łacińska: Stachys germanica L.

Rodzina: Lamiaceae – jasnotowate

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: VU

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Dwuletnia roślina wykształcająca w pierwszym roku różyczkę liściową i łodygę podziemną, a w następnym pędy kwiatostanowe dochodzące do 100 cm wysokości, pojedyncze i silnie owłosione. Liście zwężające się i zmniejszające w górę łodygi. Dolne eliptycznie jajowate, górne – eliptycznolancetowate. Kwiaty długości do 18 mm, zebrane w nibyokółki. Kielich rurkowaty, owłosiony, korona purpurowa. Kwitnienie w czerwcu i lipcu. Gatunek owadopylny, rozmnażający się przez nasiona (Cwener, Sudnik-Wójcikowska 2012).

Siedlisko

Na Lubelszczyźnie gatunek wykazywany z muraw kserotermicznych i mezokserotermicznych wykształconych na skałach wapiennych okresu kredowego.

 

Rozmieszczenie geograficzne

Roślina o zasięgu śródziemnomorsko-pontyjskim (Cwener, Sudnik-Wójcikowska 2012).

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce występuje rzadko, głównie na Śląsku, w Wielkopolsce, na Wyżynie Małopolskiej i Lubelskiej (Cwener, Sudnik-Wójcikowska 2012). W woj. lubelskim gatunek rzadki i zanikający. W ostatnich latach stwierdzony na Działach Grabowieckich (Teresin, Janówka, Tuczępy, Żmudź), w Małopolskim Przełomie Wisły (Męćmierz), w Padole Zamojskim (w Guzówce k. Turobina) i na Roztoczu Środkowym (Tarnawatka). Gatunek wyginął w sąsiedztwie rezerwatu “Łabunie”.

 

Liczebność populacji

Najobfitsza populacja koło Tarnawatki liczy kilkaset osobników

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Stanowiskom zagrażają procesy sukcesji naturalnej. Niektóre płaty muraw są zalesiane lub zaorywane.

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

Źródła informacji

Informacje ustne od:

Anna Cwener

 

Dane publikowane

Cwener A., Sudnik-Wójcikowska B. 2012. Flora Polski: Rośliny kserotermiczne. Multico Oficyna Wydawnicza.