grzybieńczyk wodny

Fot. Piotr Chmielewski

Nazwa polska: grzybieńczyk wodny

Nazwa łacińska: Nymphoides peltata (S. G. GMEL.) KUNTZE

Rodzina: Menyanthaceae – bobrkowate

 

Status i ochrona prawna: 

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: RE

Kategoria zagrożenia w Polsce: VU

Kategoria zagrożenia w Europie: LC

Kategoria zagrożenia na Świecie: LC

Ochrona prawna: ochrona ścisła

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Bylina wodna, o długich kłączach długości do 1,5 m pełzających po mulistym dnie zbiorników wodnych. Liście długoogonkowe pływające po powierzchni wody, ustawione skrętolegle. Blaszka liściowa całobrzega, w nasadzie głęboko wcięta o długości (4) 8–13 (15) cm, wierzchem błyszcząca, ciemnozielona, spodem czerwono-fioletowa. Ogonek liściowy długi, w nasadzie rozszerzony. Kwiaty wyrastają nad wodę na długich szypułkach w luźnych pęczkach z kątów liści. Kielich głęboko 5-dzielny. Korona jasnożółta, o średnicy ok. 3 cm, krótko lejkowata, rozcięta do 2/3 na pięć łatek, u nasady łatek mała łuseczka i pęczek długich włosków, na brzegu łatki rzęskowato ząbkowana. Pięć pręcików, międzyległych z łatkami korony. Owocem jajowata, zaostrzona torebka do 25 mm długości, otoczona trwałym kielichem. Kwitnienie lipiec – wrzesień.

 

Siedlisko

Występuje w wodach stojących lub wolno płynących o mulistym dnie; w stawach, starorzeczach, zakolach wód i płytkich jeziorach, w których latem woda dobrze nagrzewa się. Jest jednym z gatunków biorących udział we wczesnym etapie zarastania wód. W niektórych miejscach, przy masowym wystąpieniu może w tym procesie odgrywać dużą rolę. Rośnie w wodach słodkich, jednak znosi niewielkie zasolenie (występuje np. w Zalewie Szczecińskim).

 

Rozmieszczenie geograficzne 

Naturalnie występuje głównie na obszarze Europy i Azji w klimacie umiarkowanym. Jako gatunek zawleczony rozprzestrzenił się w Ameryce Północnej.

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

Roślina  rzadka, rozproszona na niżu. Występuje głównie na pomorzu i w dolinach większych rzek.

 

Liczebność populacji 

Gatunek uznany za wymarły na terenie woj. lubelskiego.

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Główne zagrożenia to zanikanie siedlisk na skutek zarastania zbiorników wodnych oraz zanieczyszczenie wód.

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

Źródła informacji

Dane publikowane:

Piękoś-Mirkowa  H., Mirek Z. 2006. Flora Polski. Rośliny Chronione. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa.