Nazwa polska: storczyk purpurowy
Nazwa łacińska: Orchis purpurea HUDS.
Rodzina: Orchidaceae- Storczykowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN
Kategoria zagrożenia w Polsce: PCZL – VU, PCZKR – VU
Kategoria zagrożenia w Europie: LC
Ochrona prawna: ochrona ścisła, wymaga ochrony czynnej
 |
Morfologia i biologia Bylina wysokości 30-80 cm o jajowatych bulwach. Łodyga zaopatrzona w 3-7 liści skupionych w dolnej części pędu. Kwiaty zebrane w gęsty walcowaty kwiatostan, ubarwione są purpurowo i odznaczają się znaczną zmiennością w barwie i kształcie elementów okwiatu. Storczyk purpurowy często krzyżuje się z blisko spokrewnionym storczykiem kukawką Orchis militaris tworząc efektowne mieszańce (Orchis x hybrida Boenn.). Storczyk purpurowy kwitnie w maju i na początku czerwca. Zapylany jest przez owady a jego owocem jest owalna torebka (Zarzycki i in. 2014). |
|
Siedlisko Na Lubelszczyźnie rośnie przede wszystkim w nawapiennych murawach kserotermicznych ze związku Cirsio-Brachypodion pinnati (kl. Festuco-Brometea). Także w widnych zaroślach jałowca pospolitego na murawach kserotermicznych lub w świetlistych lasach nawiązujących składem gatunkowym do dąbrowy świetlistej Potentillo albae-Quercetum (Cwener, Wrzesień 2006, Chmielewski 2008, Zarzycki i in. 2014). Rozmieszczenie geograficzne Gatunek submediterrańsko-subatlantycki (Medwecka-Kornaś, Kornaś 1954). Występuje w środkowej i zachodniej Europie, pobrzeżu Morza Czarnego, na Kaukazie oraz na północnym wybrzeżu Afryki (Soó 1980, Vakhrameeva i in. 2008). Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie W Polsce znany z nielicznych stanowisk w południowej części kraju (głównie Wyżyna Małopolska, Lubelska i Roztocze). Na Lubelszczyźnie znany z ośmiu w ostatnich latach potwierdzonych stanowisk koło Tomaszowa Lubelskiego, Lubyczy Królewskiej, Rachań, Zamościa, Grabowca, Uchań i Leśniowic (Roztocze Środkowe, Padół Zamojski, Działy Grabowieckie) (Cwener, Wrzesień 2006, Chmielewski 2008, Zarzycki i in. 2014). Liczebność populacji Najliczniejsze z populacji liczą ponad 300 osobników storczyka. Najmniejsze składają się z pojedynczych osobników. Na jednym ze stanowisk rosną już wyłącznie hybrydy storczyka purpurowego i kukawki. Zagrożenia i wskazania ochronne Gatunek zagrożony przez sukcesję naturalną na murawach kserotermicznych, zmiany w składzie drzewostanów, zaorywanie muraw i wykopywanie roślin do ogródków oraz hybrydyzacja ze storczykiem kukawką. Niektóre z populacji zabezpieczone są w formie rezerwatów przyrody lub obszarów sieci Natura 2000. |
 |
Źródła informacji
Anna Cwener
Zygmunt Kącki
Dane publikowane
Chmielewski P. 2008. Nowe stanowisko storczyka purpurowego Orchis purpurea Huds. koło Tomaszowa Lubelskiego. Chrońmy Przyr. Ojcz. 66 (2): 7-12.
Cwener A., Wrzesień M. 2006. Nowe stanowisko storczyka purpurowego Orchis purpurea Huds. na Lubelszczyźnie. Chrońmy Przyr. Ojcz. 62 (6): 3-6.
Soó R. 1980. Orchis L. (W:) T. G. Tutin, V. H. Heywood, N. A. Burges i in. (red.) Flora Europaea. T. 5. Cambridge University Press, Cambridge, s. 337-342.
Vakhrameeva M. G., Tatarenko I. V., Varlygina T. I. i in. 2008. Orchids of Russia and Adjacent Countries . A. R. G. Gantner Verlag, Ruggell, Liechtenstein.
Zarzycki K., Fiedor M., Bernacki L. 2014. Storczyk purpurowy Orchis purpurea Huds. (W:) Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków, s. 781-783.
