Nazwa polska: storczyk samczy/koślaczek samczy
Nazwa łacińska: Orchis morio L. /Anacamptis morio (L.) R.M. BATEMAN, PRIDGEON & M.W.CHASE
Rodzina: Orchidaceae – Storczykowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN
Kategoria zagrożenia w Polsce: PCZL – CR, PCZKR – EN
Kategoria zagrożenia w Europie: NT
Ochrona prawna: ochrona ścisła, wymaga ochrony czynnej
 |
Morfologia i biologia Niska bylina (7-25 cm) o jajowatych, niepodzielonych bulwach. Liście szerokolancetowate do podługojajowatych skupione głównie w rozecie. Kwiatostan zbudowany z 8-25 purpurowych do bladoróżowych (rzadko białozielonkawych) kwiatów. Zewnętrzne z dziełek tworzących hełm mają wyraźnie zielonkawy odcień. Warżka najczęściej trójdzielna z purpurowymi plamkami. Gatunek owadopylny, kwitnie w maju. Owocem jest owalna torebka (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006, Bernacki, Sochacki 2014). Jeden z najwcześniej zakwitających gatunków z rodziny storczykowatych Orchidaceae w Polsce. |
Siedlisko
Na Lubelszczyźnie rośnie na łąkach świeżych, okresowo zalewanych (obserwowano również ich wypalanie).
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek europejski należący do elementu łącznikowego śródziemnomorsko-środkowoeuropejskiego (Meusel i in. 1965; Bernacki, Sochacki 2014). Występuje od Irlandii i Hiszpanii na zachodzie po zachodnią Rosję i Bałkany na wschodzie.
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie
W Polsce spotykany głównie w południowej części kraju na rozproszonych stanowiskach. W województwie lubelskim w ostatnich latach potwierdzony tylko w dolinie Bugu koło Dołhobrodów.
Liczebność populacji
Na stanowisku obserwowano kilkaset osobników.
Zagrożenia i wskazania ochronne
Gatunek zagrożony przez zmiany siedliskowe w wyniku zaniechania koszenia/wypasu łąk oraz nielegalną eksploatację piasku z śródłąkowych wyniesień mineralnych.
Źródła informacji
Anna Cwener
Jan Kucharzyk
Marek Lach
Dane publikowane
Bernacki L., Sochacki J. 2014. Storczyk samiczy Orchis morio L. (W:) Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków, s. 771-773.
Meusel H., Jäger E., Weinert E. 1965. Vergleichende chorologie der Zentraleuropäischen Flora. Bd. I. II. G. Fischer Verl., Jena.
Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z. 2006. Flora Polski. Rośliny Chronione. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa.
