Nazwa polska: zaraza bladokwiatowa
Nazwa łacińska: Orobanche pallidiflora WIMM. & GRAB./ Orobanche reticulata ssp. pallidiflora (WIMM. & GRAB.) HAYEK
Rodzina: Orobancheceae – Zarazowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: CR
Kategoria zagrożenia w Polsce: PCZL – EN
Ochrona prawna: ochrona częściowa
 |
Morfologia i biologia Bylina wysokości 10-70 cm. Pęd ciemny – brunatny lub purpurowobrunatny, ogruczolony. Kwiatostan walcowaty. Korona żółta, na skraju purpurowa, ogruczolona z purpurowym unerwieniem. Znamię brunatne, rzadko żółte lub pomarańczowe. Rzadko trafiają się osobniki niemal całkiem miodowożółte lub biało-purpurowe (te ostatnie najłatwiej pomylić z blisko spokrewnioną zarazą macierzankową Orobanche alba). Gatunek owadopylny, pasożytujący na ostrożeniach Cirsium lub ostach Carduus. Na Lubelszczyźnie pasożytuje przede wszystkim na ostrożeniu polnym Cirsium arvense. Kwitnie w czerwcu. W niektóre lata powtórnie we wrześniu/październiku (Oklejewicz i in. 2015). |
Siedlisko
Na Lubelszczyźnie rośnie w zbiorowiskach roślinności segetalnej lub segetalno-łąkowej wykształconych na odłogach. Nierzadko w miejscach ruderalnych na glebach gliniastych lub rędzinach (Chmielewski 2013, Pluciński, Chmielewski 2015; Piwowarczyk i in. 2010).
Rozmieszczenie geograficzne
Zaraza bladokwiatowa jest szeroko rozpowszechnionym ale rzadkim elementem flory Europy. Jej pełny zasięg wymaga dalszych badań ale gatunek zdaje się występować od Francji, przez Kaukaz do Himalajów na południu i od Wysp Brytyjskich po Syberię na północy (Kreutz 1995).
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie
W Polsce większość stanowisk odkryto po 2000 roku. Gatunek spotykany jest na Pojezierzu Suwalskim, Pobrzeżu Szczecińskim, w Dolinie Dolnej Wisły, w Bieszczadach Zachodnich, Sudetach Zachodnich, na pograniczu Roztocza i Małego Polesia, a także na Polesiu Wołyńskim (Piwowarczyk i in. 2010; Pluciński, Chmielewski 2015). Na Lubelszczyźnie znany z nielicznych stanowisk z okolic Jarczowa i Lubyczy Królewskiej w powiecie tomaszowskim oraz z okolic Chełma (Pokrówka).
Liczebność populacji
Obserwowane jeszcze w latach 2011-2013, liczące ponad 1000 pędów populacje koło Przeorska na Roztoczu, zostały wiosną 2014 roku zaorane i przekształcone w grunty orne (Pluciński, Chmielewski 2015). Obecnie w powiecie tomaszowskim gatunek ten jest obserwowany sporadycznie w ilości kilku-kilkunastu pędów na pograniczu gmin Tomaszów i Jarczów – przeważnie na przydrożach. Stanowisko w Pokrówce wciąż się utrzymuje, jednak liczebność zarazy bladokwiatowej wyraźnie spada.
Zagrożenia i wskazania ochronne
Gatunek występujący przede wszystkim na ugorach. Silnie zagrożony przez zmianę użytkowania gruntów. W ostatnich latach, z powodu przywrócenia użytkowania, zanikło ponad 80% populacji w woj. lubelskim. W pozostałych miejscach występowania, zarazie bladokwiatowej zagrażają procesy sukcesji.
Źródła informacji
Przemysław Stachyra
Dane publikowane
Chmielewski P. 2013. Nowe populacje zarazy bladokwiatowej Orobanche pallidiflora (Orobanchaceae) w okolicach Tomaszowa Lubelskiego. Chrońmy Przyr. Ojcz. 69 (6): 499-503.
Kreutz C. A. J. 1995. Orobanche. The European broomrape species. Central and northern Europe. Limburg.
Oklejewicz K., Wolanin M., Wolanin M.N., Trąba Cz., Wolański P., Rogut K. (2015). Czerwona Księga Roślin Województwa Podkarpackiego. Zagrożone gatunki roślin. Stowarzyszenie “Pro Carpathia”. Rzeszów.
Piwowarczyk R., Chmielewski P., Gierczyk B., Piwowarski B., Stachyra P. 2010. Orobanche pallidiflora Wimm. & Grab. in Poland: distribution, habitat and host preferences. Acta Soc. Bot. Pol. 79 (3): 197-205.
Pluciński P., Chmielewski P. 2015. Nowe stanowiska zarazy bladokwiatowej Orobanche pallidiflora Wimm. & Grab. w województwach zachodniopomorskim i lubelskim. Przegląd Przyrodniczy 26 (3): 3-9.
