Nazwa polska: zaraza alzacka
Nazwa łacińska: Orobanche alsatica KIRSCHL.
Rodzina: Orobancheceae – Zarazowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN
Kategoria zagrożenia w Polsce: PCZL – EN, PCZKR – EN
Ochrona prawna: ochrona częściowa
 |
Morfologia i biologia Bylina wysokości 15-70 cm, w całości gruczołowato owłosiona. Kwiatostan średnio gęsty do średnio luźnego, walcowaty. Kwiaty bezwonne, łukowato pochylone. Znamię pomarańczowe do żółtego. Cała roślina o ubarwieniu cielistym, rzadziej brunatno-purpurowym lub cytrynowożółtym. Roślina owadopylna, kwitnie w czerwcu. Rośliną żywicielską jest gorysz siny Peucedanum cervaria (Piwowarczyk 2014). |
Siedlisko
Na Lubelszczyźnie rośnie w zbiorowiskach okrajkowych z klasy Trifolio-Geranietea sanguinei wykształconych na rędzinach z dużym udziałem rośliny żywicielskiej.
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek o zasięgu europejsko-azjatyckim. Spotykany jest na obszarze od zachodniej Francji po Chiny (Kreutz 1995).
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie
W Polsce gatunek stwierdzony na nielicznych stanowiskach zlokalizowanych na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, Wyżynie Małopolskiej, Lubelskiej, Polesiu Wołyńskim i Roztoczu (Kucharczyk 2001, Piwowarczyk 2012, Piwowarczyk 2014, Piwowarczyk i in. 2011). W województwie lubelskim występuje bardzo rzadko. Podczas poszukiwań prowadzonych w latach 2005-2015 znaleziono 9 stanowisk tego gatunku, jednak część z nich, występujących na siedliskach już wówczas silnie zaburzonych, prawdopodobnie już nie istnieje (np. rez. “Wolwinów” k. Chełma, okolice Orłowa Murowanego).
Liczebność populacji
Na większości stanowisk nieliczna (kilka-kilkanaście pędów). Najbogatsze populacje występują w rezerwacie “Broczówka” k. Skierbieszowa i na Białej Górze k. Tomaszowa Lubelskiego.
Zagrożenia i wskazania ochronne
Gatunek typowy dla ciepłolubnych zarośli i zanikających w całej Polsce dąbrów świetlistych. Zagrażają mu zmiany siedliskowe – wzrost zacienienia i wilgotności podłoża. Jedna z najliczniejszych populacji w rezerwacie “Łabunie” niemal całkowicie zanikła w przeciągu 10 lat w wyniku silnego grądowienia siedliska. Niewielkie populacje mogą zostać łatwo zniszczone wskutek wydeptywania lub rozjeżdżania pojazdami terenowymi (np. Biała Góra k. Tomaszowa Lub.).
Źródła informacji:
Anna Cwener
Wiaczesław Michalczuk
Janusz Wójciak
Dane publikowane
Kreutz C. A. J. 1995. Orobanche. The European broomrape species. Central and northern Europe. Limburg.
Kucharczyk M. 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in the Middle Vistula River Valley. Wyd. UMCS, Lublin, s. 244.
Piwowarczyk R. 2012. Revised distribution and plant communities of Orobanche alsatica and notes on the Orobanchaceae series Alsaticae in Poland. Biodiv. Res. Conserv. 26: 39-51.
Piwowarczyk R. 2014. Zaraza alzacka Orobanche alsatica Kirschl. (W:) Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków, s. 476-478.
Piwowarczyk R., Chmielewski P., Cwener A. 2011. The distribution and habitat requirements of the genus Orobanche L. (Orobanchaceae) in SE Poland. Acta Soc. Bot. Pol. 80 (1), Wrocław, s. 37-48.
