zerwa kulista

Nazwa polska: zerwa kulista

Nazwa łacińska: Phyteuma orbiculare

Rodzina: Campanulaceae – dzwonkowate

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN

Ochrona prawna: ochrona częściowa

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Bylina o wysokości 15–50 cm, z grubym korzeniem. Łodyga pojedyncza, cienka,  kanciasta skrętolegle ulistniona, pusta w środku. Liście odziomkowe i dolne liście  łodygowe nieco orzęsione, lancetowatojajowate, o blaszce zwężającej się w długi ogonek, czasami o sercowatym kształcie i drobno karbowane. Im wyżej łodygi liście zmniejszają się i mają coraz krótszy ogonek, równowąskie lub lancetowate, czasami z szeroką nasadą.

Kwiaty 5-krotne, ciemnoniebieskie, bezszypułkowe, zebrane w główkowaty, prawie kulisty kwiatostan na szczycie łodygi. Kwiatostan otoczony jest jajowatymi i długo zaostrzonymi listkami okrywy. Gatunek wykazuje dużą zmienność wobec wielu cech.

Owoc to 3-komorowa torebka otwierająca się po bokach.

Kwitnie od czerwca do sierpnia.

Siedlisko

Siedliskiem są górskie murawy, suche łąki i hale, na niżu świetliste lasy i zarośla. Częściej spotykana na podłożu wapiennym. Roślina światłolubna

 

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje w stanie dzikim w prawie całej Europie Środkowej.

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

Występuje w górach Karpatach, Sudetach i na rozproszonych stanowiskach w południowej Polsce – na pogórzu i w pasie wyżyn, nie występuje na północy kraju. W górach częściej, niż na niżu. W Polsce roślina dość rzadka.

 

Liczebność populacji

Przepraszamy, trwa aktualizacja informacji.

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Zagrożone są głównie siedliska na niżu, ze względu na zmiany w sposobie użytkowania łąk kośnych.

 

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

Źródła informacji:

Dane publikowane

Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z. 2006. Flora Polski. Rośliny Chronione. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa.