Nazwa polska: zerwa kulista
Nazwa łacińska: Phyteuma orbiculare L.
Rodzina: Campanulaceae – dzwonkowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN
Ochrona prawna: ochrona częściowa
 |
Morfologia i biologia Bylina o wysokości 15–50 cm, z grubym korzeniem. Łodyga pojedyncza, cienka, kanciasta, skrętolegle ulistniona, pusta w środku. Liście odziomkowe i dolne liście łodygowe nieco orzęsione, lancetowatojajowate, o blaszce zwężającej się w długi ogonek, niektóre sercowate i drobno karbowane. Wyższe liście łodygowe, malejące ku górze, równowąskie lub lancetowate, czasami z szeroką nasadą. Kwiaty 5-krotne, ciemnoniebieskie, bezszypułkowe, zebrane w główkowaty, prawie kulisty kwiatostan na szczycie łodygi. Kwiatostan otoczony jest jajowatymi i długo zaostrzonymi listkami okrywy. Gatunek wykazuje dużą zmienność wobec wielu cech. Owoc to 3-komorowa torebka otwierająca się po bokach. Kwitnie od czerwca do sierpnia. |
|
Siedlisko Siedliskiem są górskie murawy, suche łąki i hale, na niżu głównie łąki i torfowiska zasadowe. Roślina światłolubna, preferująca podłoże wapienne.
Rozmieszczenie geograficzne Zerwa kulista reprezentuje alpijsko-środkowoeuropejski typ zasięgowy (Zając, Zając 2009). W stanie dzikim występuje niemal w całej Europie Zachodniej i Środkowej, od Hiszpanii po Estonię i Ukrainę, nie spotykana na północy kontynentu: w Skandynawii i na Irlandii. Gatunek częstszy w górach, niż na niżu.
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie W Polsce występuje w Karpatach i w Sudetach oraz na rozproszonych stanowiskach w południowej części kraju. W Polsce jest rośliną dość rzadką. Na Lubelszczyźnie podawana o obszarów Wyżyny Lubelskiej i Wołyńskiej oraz z Polesia Wołyńskiego.
Liczebność populacji Istniejące populacje liczą od kilkudziesięciu do kilkuset osobników.
Zagrożenia i wskazania ochronne Głównym zagrożeniem dla gatunku jest zanikanie jego siedlisk na skutek zaprzestania użytkowania oraz osuszania łąk i torfowisk. W celu zachowania gatunku, na jego stanowiskach należy utrzymywać właściwe stosunki wodne oraz prowadzić działania hamujące sukcesję naturalną – ekstensywne koszenie lub wypas łąk.
|
 |
Źródła informacji:
Dane publikowane
Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z. 2006. Flora Polski. Rośliny Chronione. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa.
