gółka długoostrogowa gęstokwiatowa

Fot. Piotr Chmielewski

Nazwa polska: gółka długoostrogowa gęstokwiatowa

Nazwa łacińska: Gymnadenia conopsea ssp. densiflora (WAHLENB.) K. RICHT.

Rodzina: Orchidaceae – storczykowate

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN

Kategoria zagrożenia w Polsce: PCZL – EN

Ochrona prawna: ochrona ścisła, wymaga ochrony czynnej

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Bylina wysokości do 70 cm o palczasto rozgałęzionych bulwach. Od podgatunku typowego odróżniają ją 2-3 razy szersze liście i gęstszy kwiatostan zbudowany z ciemnoróżowych, silnie pachnących goździkami kwiatów. Takson zapylany przez motyle dzienne i nocne (głównie z zaopatrzonej w długie ssawki rodziny zawisakowatych Sphingidae). Kwitnie w lipcu. Rozmnaża się głównie przez nasiona (Kucharczyk 2000). 

   

Siedlisko

Na Lubelszczyźnie rośnie w zmiennowilgotnych łąkach trzęślicowych z rzędu Molinietalia lub młakach niskoturzycowych na glebach mineralno-torfowych z wysoką zawartością węglanu wapnia.

Rozmieszczenie geograficzne

Takson przez wiele lat traktowany jako odmianę gółki długoostrogowej typowej, dlatego też jego rozmieszczenie w Europie nie jest w pełni poznane.

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce takson znany z nielicznych stanowisk w południowej części kraju. Na Lubelszczyźnie wykazany w dolinie rzeki Sieniochy pomiędzy Śniatyczami a Perespą (Kotlina Hrubieszowska), w dolinie rzeki Szyszły koło Plebanki (na pograniczu Roztocza i Równiny Bełskiej) oraz z okolic wsi Roskosz (Pagóry Chełmskie) (Kucharczyk 2000, Michalczuk 2004).

Liczebność populacji

Na stanowisku w dolinie Sieniochy rośnie kilkaset osobników gółki. W dolinie Szyszły znacznie rzadsza (kilkadziesiąt os.).  

Zagrożenia i wskazania ochronne

Gółce długoostrogowej gęstokwiatowej zagrażają zmiany siedliskowe będące wynikiem osuszania terenów łąk i torfowisk oraz zaniechania ich użytkowania. W latach 2012-2018 Klub Przyrodników w ramach projektu “Ochrona torfowisk alkalicznych południowej Polski” poprawił stosunki wodne na stanowiskach w dolinach Sieniochy i Szyszły przy pomocy systemu zapór i zastawek.

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

Źródła informacji

Wiaczesław Michalczuk

Dane publikowane

Kucharczyk M. 2000. Charakterystyka chorologiczna wybranych gatunków roślin występujących na torfowiskach węglanowych koło Chełma. (W:) Pielak I. (red.) Walory Przyrodnicze Chełmskiego Parku Krajobrazowego i jego najbliższych okolic. Wyd. Uniw. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.

Michalczuk W. 2004. Potwierdzenie występowania niebielistki trwałej Swertia perennis L. ssp. perennis na Zamojszczyźnie. Chrońmy Przyr. Ojcz. 60 (6): 115-119.