chamedafne północna

Morfologia i biologia

Zimozielona krzewinka dorastająca do wysokości około 80 cm. Posiada 2 typy pędów. Pędy wzniesione, najczęściej łukowato wygięte osiągające przeważnie długość około 50 cm, rzadziej dochodzące do wysokości 80 – 90 cm. Pędy płożące się są dłuższe, osiągają często granicę 100 cm. Liście skrętoległe, eliptyczne lub podługowate, ostro zakończone, drobno ząbkowane. Są skórzaste i zimozielone. Kwiaty zebrane w jednostronne, zwieszające się z gałązek grona. Wyrastają pojedynczo na krótkich szypułkach w kątach liści. Kwiaty obupłciowe, 5-krotne, o niezrośniętych działkach kielicha. Korona zrosłopłatkowa, beczułkowatego kształtu, biała, o długości 4–7 mm. Owoc to pękająca 5 klapami torebka. Nasiona są małe, do około 1 mm długości, gładkie i jasnobrązowe.

W warunkach naturalnych generatywne rozmnażanie chamedafne północnej zachodzi rzadko. Na otwartych miejscach pędy tworzą gęste kępy, często o dość dużej powierzchni. Kwitnie od kwietnia do czerwca.

Siedlisko

W Polsce siedliska chamedafne występują głównie na obszarze torfowisk wysokich oraz rzadko na terenie sosnowych borów bagiennych. Potrzebuje gleb torfowych silnie uwilgotnionych.

Rozmieszczenie geograficzne

Chamedafne północna występuje w subarktycznej i borealnej strefie Azji, Ameryki Północnej oraz Europy. Na obszarze Europy zasięg zwarty występuje na terenie Finlandii, krajów nadbałtyckich oraz północnej Rosji i Białorusi. Południowo-zachodni kraniec zasięgu europejskiego biegnie przez Litwę i Polskę. Stanowiska w tych krajach są nieliczne, a populacje często szczątkowe. Gatunek ten tworzy duże i zwarte populacje na obszarze tundry. Jest bardzo pospolita na dalekiej północy, np. na Syberii i w Skandynawii.

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

Roślina ta osiąga w Polsce południowo-zachodnia granicę swego europejskiego zasięgu. Występuje głównie w pasie pojezierzy i na Nizinie Mazowiecko-Podlaskiej. Potwierdzone jest jej występowanie na ok. 10 stanowiskach.

Na Lubelszczyźnie jest znana z jednego stanowiska na torfowisku “Lisie Jamy” koło Siemienia.

Liczebność populacji

Polskie stanowiska są liczebnie niewielkie, z uwagi na niedużą powierzchnię torfowisk, na których rosną oraz na reliktowy charakter gatunku. Ich liczebność waha się od nielicznych populacji, jak ta na Lubelszczyźnie, do największych, liczących setki tysięcy roślin w Kampinoskm Parku Narodowym i na Mazurach.

Zagrożenia i wskazania ochronne

Bezpośrednim i największym zagrożeniem dla opisywanego taksonu jest niszczenie jego naturalnej biocenozy. Główną przyczyną jest osuszanie torfowisk wraz z ich otoczeniem, będącym najczęściej wynikiem zabiegów melioracyjnych oraz wydobywania torfu.