Nazwa polska: cieszynianka wiosenna
Nazwa łacińska: Hacquetia epipactis
Rodzina: Apiaceae (Umbelliferae) – selerowate (baldaszkowate)
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN
Kategoria zagrożenia w Polsce: NT
Ochrona prawna: ochrona ścisła
 |
Morfologia i biologia Bylina do 25 cm wysokości. Pod ziemią znajduje się kłącze, które u starszych okazów często jest rozgałęzione. Liście odziomkowe, na długich ogonkach, blaszka dłoniasto klapowana, brzegiem ząbkowana. Kwiatostan na szczycie prostej łodygi to pojedynczy baldach, tworzący główkę, podpartą pięcioma efektownymi podsadkami (bracteae) sprawiającymi wrażenie okwiatu. Składa się z 20-25 drobnych kwiatów. Płatki korony odwrotnie sercowate, żółte, o długości do 1,5 mm. Kwiat ma 5 pręcików. Owoce to nagie jajowatosercowate rozłupnie do 3 mm długości. Kwitnie w maju. |
Siedlisko
Rośnie w lasach grądowych i w łęgach, preferuje żyzne i wilgotne gleby wapienne. Jest gatunkiem tolerancyjnym wobec pH podłoża, natomiast rośnie najlepiej przy umiarkowanym ocienieniu.
Rozmieszczenie geograficzne
Występuje w dwu izolowanych od siebie regionach. Główny ośrodek jej występowania obejmuje północno-wschodnie Włochy, Słowenię, Chorwację i południowo-wschodnie Alpy austriackie. Drugi, mniejszy występuje w Karpatach Zachodnich. Związane są z nim rozproszone i izolowane stanowiska na przyległym niżu.
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie
Występowanie tej rośliny skupia się w dwóch obszarach naszego kraju. Pierwszy to południowa część Polski, na obszarze zachodnich krańców Kotliny Oświęcimskiej, Wyżyny Śląskiej, Beskidów Zachodnich oraz w południowej części Niziny Śląskiej. Drugim miejscem z potwierdzonymi siedliskami jest środkowa część Wyżyny Lubelskiej.
Na Lubelszczyźnie cieszynianka wiosenna została stwierdzona jedynie na 3 stanowiskach. Jednym z nich jest płat w Lesie Królewskim, w Krzczonowskim Parku Krajobrazowym, gdzie roślina ta jest chroniona od 1964 r.
Liczebność populacji
Zagrożenia i wskazania ochronne
Główne zagrożenia dla cieszynianki wiosennej to wykopywanie całych kęp rośliny i przesadzanie do ogródków oraz niewłaściwa gospodarka leśna.
Źródła informacji
