Nazwa polska: dąbrówka podolska
Nazwa łacińska:Ajuga chia Schreb., obowiązująca nazwa: Ajuga chamaepitys subsp. chia (Schreb.) Arcang.
Rodzina: Lamiaceae, Labiateae, jasnotowate, wargowe
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: RE
Kategoria zagrożenia w Polsce: RE
 |
Morfologia i biologia Dąbrówka podolska jest niewielką, do 25 cm wysokości, byliną o łodydze gałęzistej, podnoszącej się, niekiedy w nasadzie zdrewniałej. Liście ma owłosione, najniższe odwrotnie jajowate zbiegające w ogonek. Wyższe liście łodygowe i podsadki głęboko trójdzielne o równowąskich łatkach. Podsadki krótsze lub dorównujące kwiatom. Kwiaty, 1,5-2,5 cm długie, zebrane po dwa w nibyokółki. Korona 4-6 razy dłuższa od kielicha, żółta, purpurowo lub fioletowo nakrapiana i owłosiona. Dąbrówka podolska kwitnie od maja do września. Jest rośliną owadopylną, rozsiewaną przez mrówki.
|
|
Siedlisko Gatunek związany jest z suchymi murawami z klasy Festuco-Brometea. Rośnie na podłożu wapiennym, głównie na rędzinach czarnoziemnych. Notowany był na suchych zboczach, przydrożach i odłogach.
Rozmieszczenie geograficzne Gatunek europejsko-śródziemnomorsko-irano-turański.. Występuje w południowo-wschodniej Europie: od Podola, po Bałkany i w północno-zachodniej części Azji Mniejszej: od Turcji przez Syrię, po Iran. W Polsce był notowany na pojedynczych stanowiskach w obrębie Grzędy Sokalskiej, czyli na północno-zachodniej granicy swego zasięgu.
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie W Polsce podawana była z 4 stanowisk z okolic Tomaszowa Lubelskiego: z Przeorska, Jarczowa i Gródka (Fijałkowski 1958) oraz Tarnoszyna (LBL1956). Stanowisko z Tarnoszyna udokumentowane jest materiałami zielnikowymi, pozostałe znane są jedynie z literatury.
Liczebność populacji Populacja na odłogach w okolicach Jarczowa i Gródka opisywana była, jako liczna, na pozostałych stanowiskach prawdopodobnie rosły pojedyncze osobniki.
Zagrożenia i wskazania ochronne/Przyczyny wyginięcia Od kilkudziesięciu lat, mimo poszukiwań, gatunek nie został odnaleziony. W Polsce występował na granicy zasięgu, i jedną z przyczyn nie potwierdzenia jego stanowisk może być naturalna regresja obszaru występowania. Dąbrówka podolska związana była raczej z siedliskami synantropijnymi (przydroża, odłogi, miedze) stąd powodem jej ustępowania były zapewne zmiany sposobu użytkowania gruntów: zajmowanie pod uprawę odłogów, stosowanie herbicydów, bądź też zaniechanie wypasu i zarastanie muraw na tzw. wygonach. Jednak nadal istnieją w obrębie wcześniejszego zasięgu potencjalnie dogodne dla tego gatunku siedliska i jego odnalezienie, wydaje się możliwe. |
 |
Źródła informacji
Dane publikowane:
Anna Cwener Ajuga chia SCHREB. Dąbrówka podolska. w: Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, IOP PAN Kraków, s. 424-425
Fijałkowski D. 1958. Wykaz rzadszych roślin Lubelszczyzny cz. II. Fragm. Flor. Geobot. 3(2): 5-18.
Zając M., Zając A. 2009. Elementy geograficzne rodzimej flory Polski – The geographical elements of native flora of Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ
