Nazwa polska: kruszczyk połabski
Nazwa łacińska: Epipactis albensis NOVÁKOVÁ & RYDLO
Rodzina: Orchidaceae- Storczykowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: CR
Kategoria zagrożenia w Polsce: PCZL – DD, PCZKR – VU
Kategoria zagrożenia w Europie: LC
Ochrona prawna: ochrona ścisła
 |
Morfologia i biologia Bylina wysokości 5-30 (rzadko do 45) cm wysokości z pełzającym kłączem. Liście szeroko- lub wąsko-lancetowate, szerokości do 2 cm. Kwiatostan skąpokwiatowy, często jednostronny, zbudowany z 2-15 drobnych, dzwonkowato przymkniętych kwiatów barwy zielonej. Gatunek często samopylny. Rozmnaża się przez nasiona oraz wegetatywnie. Kwitnie od sierpnia do początku września (Bernacki 2014). |
Siedlisko
Na Lubelszczyźnie rośnie przede wszystkim w cienistych/półcienistych grądach i buczynach na glebach brunatnych lub gliniastych oraz w zaroślowo-leśnych zbiorowiskach wykształconych na nasypach drogowych. Spotykany zwykle w miejscach wilgotnych lub położonych w bliskim sąsiedztwie zbiorników wodnych.
Rozmieszczenie geograficzne
Gatunek środkowoeuropejski spotykany od Niemiec i Polski po pogranicze austriacko-węgierskie (Bernacki 2014).
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie
W Polsce znany z rozproszonych stanowisk głównie w południowej części kraju. Na Lubelszczyźnie podawany z okolic Puław (Rydlo 1989) i okolic wsi Bliskowice, Kopiec i Borów w Dolinie Środkowej Wisły, gdzie wymaga potwierdzenia (Kucharczyk 2001). Poza tym występuje na Wyżynie Lubelskiej w okolicach Kraśnika i na Roztoczu Zachodnim nieopodal Turobina.
Liczebność populacji
Stanowisko koło Turobina obserwowane jest z przerwami od 2001 roku. Liczebność na stanowisku waha się od ok. 150 do zaledwie kilku pędów w poszczególnych latach. Najmniej pędów obserwuje się w lata suche. Stanowisko koło Kraśnika liczy ok. 30 pędów kruszczyka.
Zagrożenia i wskazania ochronne
Koło Turobina gatunek zasiedla nasypy drogowe (nielicznie wnikając w głąb lasu wzdłuż dróg leśnych), stąd zagrożeniem dla niego mogą być prace ziemne. Innym zagrożeniem może być inwazja gatunków roślin obcych i inwazyjnych, która przyczyniła się już do zaniku niewielkiego stanowiska koło Łukawca (woj. podkarpackie). Stanowisko koło Kraśnika zasługuje na ochronę w związku z dużym bogactwem florystycznym tego terenu.
Źródła informacji
Informacje ustne od:
Grzegorz Wtykło
Dane publikowane
Bernacki L. 2014. Kruszczyk połabski Epipactis albensis Nováková & Rydlo. (W:) Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków, s. 742-744.
Kucharczyk M. 2001. Distribution Atlas of Vascular Plants in the Middle Vistula River Valley. Wyd. UMCS, Lublin, s. 142.
Rydlo J. 1989. Poznámky k rozšiřeni a ekologii nekterych druhu rodu Epipactis. Muzeum a součastnost, Roztoky, ser. natur. 3: 5-33.
