nadwodnik okółkowy

Siedlisko

Nawodnik okółkowy występuje na mulistej, nagiej, okresowo zalewane glebie na brzegach rzek, stawów, w zagłębieniach i bruzdach oraz na brzegach śródpolnych oczek wodnych i lejów krasowych. Współtworzy efemeryczne zbiorowiska roślin rocznych (terofitów) wykształcające się na mulistych brzegach zaliczane do związku Elatini-Eleocharition ovatae.

Rozmieszczenie geograficzne

Nawodnik okółkowy jest gatunkiem zachodnioeurosyberyjsko-śródziemnomorskim (Zając, Zając 2009). Występuje od Skandynawii na północy po północną Afrykę na południu i od Hiszpanii na zachodzie po środkową Syberię na wschodzie (Popiela i in. 2014).

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce podawany był z około 125 stanowisk skupionych w środkowej, zachodniej i południowo-wschodniej części kraju, z czego większość ma prawdopodobnie wartość historyczną (Popiela i in. 2014). Na Lubelszczyźnie podawany z Wyżyny Lubelskiej z: Krzaka, Bortatycz, Kolonii Wielącza, Zarudzia, z Wyżyny Wołyńskiej m.in. z: Zawalowa, Adeliny, Sahrynia, Sahrynia Kolonii, Andrzejówki, Łaskowa, Starej Wsi, Dołhobyczowa, Setnik, Poturzyna, Mielnik, Zamłynia, Żernik oraz z Dynisk Starych na Równinie Bełskiej (Michalczuk 2012 – inf. ustna, Krawczyk i in. 2016). Duża liczba stanowisk obserwowana była także w obrębie Polesia Wołyńskiego (Krawczyk 2020 – inf. ustna.).

Liczebność populacji

Oszacowanie liczebności populacji nawodnika okółkowego jest trudne. W sprzyjających warunkach pojawia się w dziesiątkach a nawet setkach, czy tysiącach osobników, zaś w niekorzystnych warunkach nie pojawia się wcale. Okresy suszy przeczekuje w postaci nasion. Na znanych na Lubelszczyźnie stanowiskach w latach 2010-2012 nawodnik okółkowy występował obficie, w ostatnich latach (2013-2019) zbiorniki wodne, w których rósł wyschły, zostały zaorane i nie obserwowano tego gatunku, jednak  utrzymuje się on w glebowym banku nasion (Krawczyk 2020 – inf. ustna).

Zagrożenia i wskazania ochronne

Nawodnik okółkowy rośnie na siedliskach nietrwałych, niestałe są też miejsca jego występowania stąd trudno wskazać działania ochronne. Na pewno zagrożeniem dla gatunku jest niszczenie jego siedlisk, osuszanie (meliorowanie) i zajmowanie pod uprawę śródpolnych zagłębień i zbiorników wodnych. W celu utrzymania gatunku należałoby chronić jego siedliska, nie osuszać mimo, że w latach suchych same zanikają, a o ile to możliwe pogłębiać obniżenia by utrzymać w nich odpowiednie warunki wodne. Nasiona należy zabezpieczać w banku nasion.