pierwiosnek (pierwiosnka) wyniosły

Nazwa polska: pierwiosnka wyniosła

Nazwa łacińska: Primula elatior (L.) Hill

Rodzina: Primulaceae – pierwiosnkowate

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: VU

Ochrona prawna: ochrona ścisła

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Roślina wysokości 10-40 cm o przyziemnej różyczce liściowej. Ze środka różyczki wyrasta łodyga zwieńczona baldaszkowatym kwiatostanem. Liście jajowate, pomarszczone. Kwiaty 5-krotne, cytrynowożółte z pomarańczowym pierścieniem w gardzieli. Kwitnienie w kwietniu i maju. Owocem jest torebka (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006).

 

Siedlisko

Na Lubelszczyźnie gatunek związany z lasami nawiązującymi składem gatunkowym do buczyny karpackiej Dentario glandulosae-Fagetum. Rośnie na zboczach wzgórz lub na krawędziach wąwozów w miejscach wilgotnych, na glebach próchnicznych bogatych w węglan wapnia.

 

Rozmieszczenie geograficzne

Roślina spotykana w Europie, na Kaukazie i w centralnej Azji (Piękoś-Mirkowa, Mirek 2006).

 

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

W Polsce roślina spotykana głównie w południowej części kraju. W województwie lubelskim gatunek rzadki, podawany w XX wieku z nielicznych stanowisk zlokalizowanych na Grzędzie Sokalskiej, Działach Grabowieckich i w Kotlinie Hrubieszowskiej. W ostatnich latach gatunek potwierdzony w Roztoczańskim Parku Narodowym i w okolicach Bełżca k. Tomaszowa Lubelskiego.

 

Liczebność populacji

Populacje zazwyczaj niewielkie, liczące po kilka-kilkanaście roślin.

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Jedno ze stanowisk koło Bełżca zostało zniszczone w wyniku prac drogowych. Drugie zostało częściowo zniszczone podczas prac leśnych. Tylko stanowisko w Roztoczańskim Parku Narodowym wydaje się niezagrożone.

 

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

Źródła informacji

Informacje ustne od:

Bogusław Radliński

 

Dane publikowane

Piękoś-Mirkowa  H., Mirek Z. 2006. Flora Polski. Rośliny Chronione. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa.