przewiercień okrągłolistny

 

Nazwa polska: przewiercień okrągłolistny 

Nazwa łacińska: Bupleurum rotundifolium L.

Rodzina: Apiaceae (Umbelliferae) – selerowate (baldaszkowate)

 

Status i ochrona prawna:

Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: CR

Kategoria zagrożenia w Polsce: EN

 

Rys. Marta Sapko

Morfologia i biologia

Roślina jednoroczna. Łodyga do 45 cm wysokości. Liście przerośnięte (obrastające łodygę dookoła), sinozielone, jajowato okrągłe, szerokości ok. 2 cm. Kwiaty zebrane w 5-8 szypułkowe baldachy. Pokryw brak. Pokrywki jajowate, zaostrzone, w liczbie 3-5. Owoc to żeberkowana rozłupka długości 3 mm.

 

Siedlisko

Jest to roślina ciepłolubna i kalcyfilna. Najczęściej rośnie na ugorach i uprawach zbóż, często w sąsiedztwie muraw kserotermicznych. Gatunek charakterystyczny dla zespołu chwastów Caucalido-Scandicetum (zespół włóczydła i czechrzycy grzebieniowej).

Rozmieszczenie geograficzne

Naturalny zasięg gatunku obejmuje Europę południową i południowo-zachodnią Azję. Zawleczony do Ameryki Północnej.

Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie

Spotykany na niewielkiej liczbie stanowisk zlokalizowanych w południowej Polsce, głównie w pasie wyżyn oraz Sudetów. Najwięcej stanowisk jest na Lubelszczyźnie, głównie w jej wschodniej części.

Liczebność populacji

 

Zagrożenia i wskazania ochronne

Przewierceń okrągłolistny przystosował się do tradycyjnego sposobu upraw. Gatunek zanika na skutek stosowania herbicydów, nawozów sztucznych oraz dokładnego oczyszczania materiału siewnego oraz zaorywanie pól zaraz po żniwach. Zagrożenie stanowi również odłogowanie pól i degradacja rędzin.

Sposobem ochrony jest promowanie tradycyjnej, ekstensywnej gospodarki rolnej.

Opracował: Wiaczesław Michalczuk

 

 

Źródła informacji

Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K. 2016. Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, Kraków.

Zając A., Zając. M. (eds.). 2001. Distribution Atlas of vascular plants in Poland. Nakładem Pracowni Chronologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.