Nazwa polska: tojad dzióbaty
Nazwa łacińska: Aconitum variegatum L.
Rodzina: Ranunculaceae Juss.– jaskrowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN
Ochrona prawna: ochrona częściowa
Morfologia i biologia Bylina. Korzeń bulwiasty, o barwie czarnobrunatnej. Długie oraz silne korzenie umacniają w górach osypujące się zbocza. Łodyga naga, wzniesiona i zwykle rozgałęziona, osiąga ok. 100 cm wysokości. Jest gruba, sztywna, naga i pusta w środku. Ulistnienie skrętoległe. Liście duże, dłoniaste, głęboko podzielone na kilka odcinków, 5–7 sieczne, głęboko ząbkowane. Kwiatostan znajdujący się na górnej części łodygi składa się z grona bądź kilku gron o fioletowo-granatowej barwie (wyjątkowo zdarzają się białe kwiaty lub pstre). Kwiaty grzbieciste, o opadającym okwiecie, do 5 cm długości i do 2 cm szerokości. Posiadają wąskopłatkowe podkwiatki. Hełm kwiatów ma owłosione brzegi, jest otwarty, wydłużony i pochylony do przodu, a nad samym dzióbkiem jest silnie wklęsły. Wewnątrz znajdują się miodniki o zgrubiałej i odgiętej do tyłu ostrodze. Nitki pręcików są nagie. Owocem jest mieszek zawierający liczne drobne nasiona. Mają one gładkie ściany oraz oskrzydlone krawędzie. Kwitnie od czerwca do września, zapylany jest przez trzmiele. Owoce dojrzewają od września i stopniowo rozsiewają się. Wszystkie części rośliny są silnie trujące. |
Siedlisko Występuje w zespołach ziołorośli i w lasach, szczególnie nad potokami, na obrzeżach lasów, na polanach, upłazach i ustalonych piargach. Gatunek charakterystyczny dla zespołu Arunco-Doronicetum austriaci. Rozmieszczenie geograficzne Występuje w środkowej, południowej i wschodniej Europie oraz w Turcji
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie
Liczebność populacji
Zagrożenia i wskazania ochronne Zagrożone są stanowiska nadrzeczne wskutek regulacji rzek i potoków. Sporadycznie bywa też niszczony przez zrywanie lub przesadzanie do ogródków. |
Źródła informacji