Nazwa polska: traganek długokwiatowy
Nazwa łacińska: Astragalus onobrychis L.
Rodzina: Bobowate Fabaceae
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN
Kategoria zagrożenia w Polsce: EN
 |
Morfologia i biologia Szaro owłosiona bylina (hemikryptofit), dorastająca do 60 cm wysokości. Łodyga podnosząca się lub łukowato wzniesiona, rozgałęziona, u podstawy drewniejąca. Liście nieparzystopierzaste, złożone z (11) 17-35 (41) podługowatych, równowąskich listków. Przylistki małe, błoniaste, o wolnych, lancetowatych łatkach. Kwiatostany główkowate, owalne, 10-38-kwiatowe, początkowo zbite, później wydłużające się, dłuższe od wspierających je liści. Kwiaty długości 17-25 mm, prawie siedzące. Kielich błoniasty, o lancetowatych ząbkach, zwykle 2-4 razy krótszych niż rurka, pokryty białymi i czarnymi włoskami. Korona purpurowo-niebieska, ciemnoróżowa, rzadko biała, 3 razy dłuższa od kielicha; skrzydełka dłuższe od łódeczki, a krótsze od żagielka. Owocem jest wielonasienny strąk siedzący, słabo rozdęty, długości 6-11 mm, gęsto biało owłosiony, zawierający kanciaste nasiona. Kwitnie w lecie od czerwca, czasami do sierpnia włącznie. |
Siedlisko
Gatunek światłożądny, związany z podłożem zasadowym. Rośnie w ciepłych murawach, na brzegach lasów i zarośli. Jest gatunkiem charakterystyczny dla rzędu Festucetalia valesiaceae.
Rozmieszczenie geograficzne
Traganek długokwiatowy występuje w południowo-zachodniej, południowej i południowo-wschodniej Europie, w umiarkowanej części Azji od Turcji po Mongolię i Kazachstan oraz w północnej Afryce. W Polsce osiąga północno-zachodnią granicę występowania. Reprezentuje (południowo) europejsko-umiarkowany-pontyjsko-pannoński element geograficzny (Zając, Zając 2009).
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie
W Polsce występuje tylko na Lubelszczyźnie w obrębie Wyżyn Lubelskiej i Wołyńskiej oraz na Polesiu Wołyńskim. Najwięcej stanowisk skupiało się w okolicach Chełma (np. Stawska Góra, Wolwinów, Leszczany, Żółtańce) i Zamościa (m.in.: Kąty, Łabunie, Szczebrzeszyn, Brody Małe, Dziewcza Góra). Traganek długokwiatowy występował także nad Wisłą oraz w okolicach Lublina (Łańcuchów, Mełgiew), w Czumowie k. Hrubieszowa i w rezerwacie Podzamcze k. Bychawy. W sumie na Lubelszczyźnie podawany był z ok 40 stanowisk (Zając i in. 2001). Obecnie występuje w na 10 stanowiskach: okolicach Chełma w rezerwatach Stawska Góra i Żmudź, w Wólce Leszczyńskiej, w Kolonii Leszczany na wzgórzu zwanym Kurawicą, w Turowcu k. Uchań oraz w Kątach k. Zamościa, w Czumowie i Gródku nad Bugiem, w rezerwatach Skarpa Dobużańska i Machnowska Góra.
Liczebność populacji
Wszystkie populacje liczą od kilku, kilkunastu na stanowiskach nad Bugiem i Dobużku, po kilkadziesiąt na pozostałych stanowiskach.
Zagrożenia i wskazania ochronne
Traganek długokwiatowy jest wybitnie światłolubny, ponadto preferuje płytkie, kamieniste, inicjalne rędziny. Zbyt duże zwarcie roślinności i zacienienie np. przez trawy czy krzewy powoduje jego ustępowanie. W celu zachowania gatunku konieczne jest prowadzenie zabiegów ochrony czynnej, utrzymywanie fragmentów muraw w stadium inicjalnym, o małym zwarciu roślinności.
Źródła informacji
Informacja ustna od:
Anna Cwener
Dane publikowane:
Zając A., Zając. M. (eds.). 2001. Distribution Atlas of vascular plants in Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Zając M., Zając A. 2009. Elementy geograficzne rodzimej flory Polski – The geographical elements of native flora of Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki UJ.
