Nazwa polska: wierzba lapońska
Nazwa łacińska: Salix lapponum L.
Rodzina: Saliceceae – wierzbowate
Status i ochrona prawna:
Kategoria zagrożenia na Lubelszczyźnie: EN
Kategoria zagrożenia w Polsce: CR
Ochrona prawna: ochrona ścisła
 |
Morfologia i biologia Mały krzew dorastający, w zależności od warunków do 1 – 2 metrów, bez rozłogów. Pędy powyginane, lśniące i ciemnobrązowe. Liście kształtu jajowatego i wydłużonego, z charakterystycznym białoszarym kutnerowatym owłosieniem z dwóch stron, które w miarę rozwoju liści pozostaje głównie na spodzie. Roślina dwupienna, kwiaty zebrane w kotki. Kotki żeńskie o przysadkach dwubarwnych; dołem jasnych, lub purpurowych, górą rdzawoczarnych. Kotki męskie dwubarwne, bez szypułek, wydłużone i zielonkawo owłosione. Owoc to okryta włoskami i pękająca klapami torebka. W klimacie umiarkowanym kwitnie w czerwcu i lipcu. Roślina owadopylna i miododajna. |
Siedlisko
Gatunek ściśle związany z torfowiskami. Rośnie w miejscach wilgotnych, na błotnistych łąkach, podmokłych brzegach jezior i strumieni, obrzeżach torfowisk.
Rozmieszczenie geograficzne
Występuje w północnej i północno-wschodniej Europie, na oderwanych stanowiskach Wysp Brytyjskich, w niektórych górach Europy Środkowej i Południowej, na Półwyspie Skandynawskim oraz Syberii.
Występowanie w Polsce i na Lubelszczyźnie
Stanowiska w Polsce leżą przy południowo-zachodniej granicy zasięgu. Jest reliktem polodowcowym. W przeszłości była podawana z kilkudziesięciu stanowisk, których większość należy uznać za historyczne. Znane są stanowiska z Karkonoszy, gdzie występuje do wysokości 1500 m n.p.m. Na niżu występuje wyłącznie na wschód od Wisły.
Z Lubelszczyzny było podawanych kilkadziesiąt stanowisk na Polesiu Lubelskim i Roztoczu, z czego większość obecnie nie istnieje. Jedyne potwierdzone stanowiska są na terenie Poleskiego Parku Narodowego oraz Sobiborskiego Parku Krajobrazowego.
Liczebność populacji
Rośnie najczęściej pojedynczo lub w małych skupieniach, niekiedy tworzy zwarte zarośla.
Zagrożenia i wskazania ochronne
Zagrożeniem dla gatunku jest osuszanie i eksploatacja torfowisk, a także ich koszenie i wypas. Ponadto czyste formy gatunku są wypierane przez mieszańce, łatwo bowiem krzyżuje się z innymi gatunkami wierzb. Aby utrzymać istniejące stanowiska należy zaniechać wypasu, usuwać konkurencyjne gatunki krzewów oraz dbać o wysoki poziom wód gruntowych.
Źródła informacji
Zając A., Zając. M. (eds.). 2001. Distribution Atlas of vascular plants in Poland. Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Mirek Z. (red.) Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków.
